შავ-თეთრი სურათი: სოციალური დახმარების ახალი სისტემა სამი წლისაა

მთავრობის 2006 წლის 28 ივლისის დადგენილებით, საქართველოში სოციალური დახმარებების სრულიად ახალი, საჭიროებებზე დაფუძნებული დახმარებების სისტემა ამოქმედდა. იქამდე, ქვეყანაში მოქმედებდა მხოლოდ კატეგორიებზე დაფუძნებული დახმარებების სისტემა, რომლის ფარგლებშიც სხვადასხვა ტიპის სოციალური დახმარება გათვლისწინებული იყო: ზოგადად, პენსიონერებისთვის, შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე (შშმ) პირებისთვის, ომის ვეტერანებისა და სხვა კატეგორიის ადამიანებისთვის.

სოციალური მომსახურების სააგენტოს დირექტორის მოადგილე მორის წამალაშვილის განმარტებით, კატეგორიებზე დაფუძნებული სოციალური დახმარების შეცვლას საჭიროებაზე დაფუძნებული სოციალური დახმარებით არსებითი მნიშვნელობა ჰქონდა. “სოციალური დახმარება, თავისი არსით, სწორედ საჭიროებაზე დაფუძნებული ბენეფიტია, კატეგორიების მიხედვით სოციალური დახმარების გაცემამ კი, შეიძლება, მისი არსი შეცვალოს,” – ამბობს მორის წამალაშვილი, - “შეიძლება, ადამიანი იყოს მარტოხელა პენსიონერი, მაგრამ იყოს შეძლებული, შეიძლება, შეძლებული იყოს ინვალიდი ბავშვის ოჯახი და ა.შ. ამ დროს, შეიძლება, რეალურად გაჭირვებული ადამიანები ვერ იღებდნენ დახმარებას იმის გამო, რომ არც ერთ არსებულ კატეგორიას არ მიეკუთვნებიან. ძნელია, მათ გამოსაყოფად დამატებითი კატეგორიების შემოღება, ამდენად, თუ გვსურს სოციალური დახმარება რეალურად იყოს მიმართული საჭიროებაზე, იგი უნდა გაიცეს არა კატეგორიის, არამედ ბენეფიციარის სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობის გათვალისწინებით.”
გატარებული ცვლილებების აუცილებლობას ეჭვქვეშ არ აყენებს ორგანიზაცია “პარტნიორობა სოციალური ინციატივებისათვის” გამგეობის თავმჯდომარე დევი ხეჩინაშვილი, - “ადრე, ახალი სისტემის შემოღებამდე, კატეგორიებზე დაფუძნებული დახმარებების დროს, რეალური სურათი სიკეთის გადანაწილებისა აჩვენებდა, რომ მიზნობრიობა იყო ძალიან დაბალი, ყველაზე ღარიბები არ იღებდნენ ყველაზე მეტს. სოციალური დახმარებების არსი კი არის სწორედ ის, რომ ყველაზე სუსტებმა მიიღონ ყველაზე მეტი. ბოლო წლებში ჩატარებული კვლევები პირდაპირ ამბობს, რომ მიზანი, რომელიც იყო დასახურლი ამ სამი წლის წინათ, მიღწეულია. ახალმა სისტემამ გაამართლა.”

მიღწეული მიზანი

მიუხედავად იმისა, რომ დღეს საჭიროებეზე დაფუძნებული დახმარება სოციალური დაცვის სისტემის მთავარი ნაწილია, ძალაშია კატეგორიებზე დაფუძნებული დახმარებების ნაწილიც, საოჯახო დახმარებებისა და საყოფაცხოვრებო სუბსიდიების სახით. საოჯახო დახმარების ოდენობა 22-დან 35 ლარამდე მერყეობს, იგი თვეში ერთხელ გაიცემა და მისი მიმღები, 2009 წლის ივნისის მონაცემებით, 23964 ბენეფიციარია. საყოფაცხოვრებო სუბსიდია (ყოველთვიური ფულადი გასაცემი სოციალური შეღავათებით მოსარგებლე პენსიონერებისთვის დაწესებული საყოფაცხოვრებო-კომუნალური საჭიროების ხარჯების გასაწევად), 7-22-44 ლარის ოდენობით, თვეში ერთხელ გაიცემა და მას, 2009 წლის ივნისის მონაცემებით, 70930 ბენეფიციარი იღებს.
საჭიროებებზე დაფუძნებული სისტემის მიხედვით, სოციალური დახმარების მიღების მსურველი ოჯახი (ადამიანი), რომელიც მიიჩნევს, რომ უკიდურესი სღატაკის ზღვარს მიღმა იმყოფება, სოციალური მომსახურების სააგენტოს ადგილობრივ განყოფილებაში სპეციალურ ფორმას ავსებს. ამის შემდეგ, მასთან მიდის სოციალური აგენტი, რომელიც, საოჯახო მეურნეობის დათვალიერების, ოჯახის წევრებთან გასაუბრების, მათ შესახებ ინფორმაციის შეკრების შედეგად, ავსებს ოჯახის დეკლარაციას (დეკლარაციას ხელს ოჯახის წარმომადგენელიც აწერს). სარეიტინგო ქულა, რომელიც გადამწყვეტია დახმარების მიღებისთვის, დეკლარაციის საფუძველზე ითვლება და ოჯახს მიეცემა “სოციალურად დაუცველი ოჯახების მონაცემთა ერთიან ბაზაში რეგისტრაციის მოწმობა”. დახმარება ეძლევა ოჯახებს, რომელთა ქულა 57001 და უფრო დაბალია.
სოციალური დახმარების ახალი ტიპი – ყოველთვიური საარსებო შემწეობა, ინიშნება განაცხადის შევსებიდან მეოთხე თვეს და შეაგენს: 30-დან 390 ლარს, ოჯახის სულადობის მიხედვით (ერთსულიანიდან – თექვსმეტსულიანი ოჯახის ჩათვლით). 2009 წლის ივნისის მონაცემებით, სოციალურად დაუცველი ოჯახების მონაცემთა ერთიან ბაზაში რეგისტრირებული 531 273 ოჯახიდან საარსებო შემწეობას იღებს 161 264 ოჯახი (30,4%). აქედან ერთწევრიანი ოჯახია 51 572 (30 ლარი), ორწევრიანი – 36 226 (54 ლარი), სამწევრიანი – 19 525 (78 ლარი), ოთხწევრიანი – 21 166 (102 ლარი), ხუთწევრიანი – 15 560 (126 ლარი), ექვსწევრიანი – 9 457 (150 ლარი), შვიდ და მეტწევრიანი – 7 758 (174 ლარი და მეტი). ამასთან, თუკი ოჯახი იღებს საოჯახო დახმარებას ან/და დევნილობის ყოველთვიურ შემწეობას (28 ლარი დევნილზე), არჩევანის გაკეთება მოუწევს – საარსებო შემწეობის დანიშვნის შემთხვევაში, ეს დახმარებები მას შეუწყდება.
საარსებო შემწეობა სოციალური დახმარების მობილური სახეა და მუდმივი არა არის. ოჯახის განმეორებით შემოწმებისა და დახმარების შეწყვეტის მიზეზი შეიძლება გახდეს: ის, რომ ოჯახის ფაქტობრივი სოციალურ-ეკონომიკური მდგომარეობა არ შეესაბამება მინიჭებულ სარეიტინგო ქულას; ოჯახის წევრის დაბადება ან გარდაცვალება, დასაქმება; მუდმივი საცხოვრებელი ადგილის შეცვლა; სასჯელაღსრულების დაწესებულებაში მოთავსება; იძულებით სამკურნალოდ გაგზავნა და ა.შ. ოჯახის მდგომარეობის შეფასება – არის საკითხი, რომელიც მოსახლეობაში დღემდე დიდ ვნებათაღელვას იწვევს.
ერთი ასეთი ფაქტის შესახებ, რომელიც ივლისის შუა რიცხვებში მოხდა, “გურიის მოამბე” წერდა, – ლურსმანაშვილების შვიდსულიან ოჯახს, ხელახალი გადამოწმების შედეგად, სოციალური დახმარება მას შემდეგ შეუწყდა, რაც ციხიდან ოჯახის კიდევ ერთი წევრი გამოვიდა. ოჯახი, რომელიც სამ ავარიულ ოთახში ცხოვრობს, მთელ მის მეურნეობას 20 ძირი თხილი შეადგენს და ორი – პირველი და მეორე ჯგუფის ინვალიდი ჰყავს, სოციალური დახმარების მოხსნას აპროტესტებს და უვადო შიმშილობით იმუქრება. სოციალური მომსახურების სააგენტოს ადგილობრივი განყოფილების ხელმძღვანელი, ოთარ რევიშვილი კი განმარტავს, რომ დეკლარაციაში ჩანს ლურსმანაშვილების მძიმე მდგომარეობა, მაგრამ ოჯახს ქულები არ ეყო იმისთვის, რომ დახმარება შეენარჩუნებინა.
სამი წლის განმავლობაში, ამ ტიპის პრეტენზია ქართულ მედიაში არაერთხელ დაფიქსირებულა. მოქალაქე ქეთო შიხაშვილი, მაგალითად (“სამომხმარებლო კალათა და სიღარიბის ზღვარს ქვემოთ მყოფი ოჯახები”, გაზეთი “მონიტორი”, www.polity.ge), ცდილობდა გაერკვია, რატომ იქონია გადამწყვეტი მნიშვნელობა მისი ქულების რაოდენობაზე მცირეხელფასიან სამსახურში ქალიშვილის დასაქმებამ, – “ერთ პატარა, დაობებულ კედლებიან, 10 კვადრატულ ოთახში შვილთან ერთად ვცხოვრობ, ასთმა მაქვს და თვეში 70 ლარის წამლები მჭირდება. როგორ შეიძლება ჩემი პენსია და ჩემი შვილის 150 ლარი საარსებოდ გვეყოს? ოჯახისთვის არაფერი შემიმატებია და როგორ უნდა გამხდარიყო ჩემი ქულა 126150? არაფერი მესმის...”
იმავეს ჩიოდა იქვე მოქალაქე ჟუჟუნა გაჩეჩილაძე, – “ოჯახში სამი წევრი ვართ, შვილი მეორე ჯგუფის ინვალიდია და 62 ლარსაც კი არ გვაძლევენ. მეზობლების ნაჩუქარი ძველებური ტელევიზორი და სარეცხის მანქანა მაქვს, “ფანერკების მინები” მაქვს ჩასმული და აბანოდან წყალი ვედრით გამაქვს, ისე ჟონავს. მომანიჭეს 79920 სარეიტინგო ქულა. ვერ ვხვდები, ამ ქულას როგორ ანგარიშობენ, ჩემს მეზობელს “მარშრუტკა” ჰყავს, კარგად ცხოვრობს და ის იღებს სოციალურად დაუცველი ოჯახის დახმარებას.”
ძირითადი პრეტენზიები (გულგრილობა, მიკერძოებულობა) მოდის სისტემის ყველაზე დაბალ რგოლზე – სოციალურ აგენტზე, რომელსაც ოჯახთან უშუალო კონტაქტი აქვს და დეკლარაციას ავსებს. რამდენი იყო ასეთი პრეტენზია ან საჩივარი და გათავისუფლდა თუ არა ვინმე მათ საფუძველზე, – სოციალური მომსახურების სააგენტოში ვერ აზუსტებენ. სააგენტოს საზოგადოებასთან ურთიერთობის სამმართველოს უფროს ეკა ალავიძის ინფორმაციით, სოციალური აგენტების ქსელის განახლება პერმანენტულად მიმდინარეობას. თავად სოციალური აგენტები კი აცხადებენ, რომ ოჯახების დეკლარაციებს ისინი არსებული მოთხოვნებისა და მითითებების შესაბამისად ავსებენ.

შეფასების კრიტერიუმები

კრიტერიუმები, რომლის მიხედვითაც ოჯახების სოციალურ-ეკონომიკური სურათი დგება, ქართველმა სპეციალისტებმა მსოფლიო ბანკის ექსპერტებთან ერთად დაამუშავეს. “საქართველოში არ არსებობს სისტემა, რომელიც ინდივიდუალურ შემოსავლებს აღრიცხავს, შესაბამისად, ჩვენ ვიყენებთ სპეციალურ სტატისტიკურ მეთოდს, მიახლოებით შეფასების სისტემას. მისი სიზუსტე, შეიძლება, ჩამოუვარდებოდეს შემოსავლების აღრიცხვაზე დაყრდნობილ მეთოდს, მაგრამ საკმაოდ აპრობირებულია მსოფლიოში,” – ამბობს მორის წამალაშვილი, – “ეს არის ინსტრუმენტი, რომლითაც ვაფასებთ ოჯახის შინამეურნეობას, როგორც ეკონომიკურ ერთეულს. 160-მდე ინდიკატორი მონაწილეობს ამ შეფასებაში და მოიცავს, ფაქტობრივად, ყველაფერს. აქ არის ოჯახის წევრთა დაემოგრაფიული მონაცემები – ასაკი, სქესი, განათლება, საცხოვრებელი ადგილი და მისი დაშორება კომუნიკაციის საშუალებებთან, რაიონულ ცენტრთან, სავაჭრო ცენტრთან, საავადმყოფოსთან, აღინიშნება, მაღალმთიანია თუ არა დასახლება, შემოსავლის რა წყაროები და ხარჯები აქვს ოჯახს, რა მდგომარეობაშია მის მეურნეობა, საცხოვრებელი და ა.შ.”
მორის წამალაშვილი ამბობს, რომ თავად ეს ინდიკატორები 2004-2005 წლებში ჩატარებული სპეციალური კვლევებით, გაჭირვებულ ოჯახებზე დაკვირვების შედეგად დადგინდა. მისი განცხადებით, როგორც ყველა სტატისტიკურ მეთოდს, ამ მეთოდსაც აქვს ცდომილება, თუმცა, მსოფლიო ბანკის ბოლო კვლევის შედეგად, ამ ტიპის იმ ხუთ პროგრამას შორის, რომელიც ახლა ხორციელდება, ქართული პროგრამის შეფასებისას, ცდომილების ერთ-ერთი ყველაზე დაბალი მაჩვენებლი – 20% დაფიქსირდა. მიუხედავად ამისა, კრიტერიუმები, რომლითაც სახელმწიფოში სიღარიბის დონე განისაზღვრება, ექსპერტების ნაწილისთვის მიუღებელია.
ეკონომიკის ექსპერტ ნოდარ კაპანაძის განმარტებით (“სიღარიბესთან ბრძოლაში მეთოდლოგიის ცვლა უსარგებლოა”, გაზეთი “რეზონანსი”, 2009 წლის ივლისი), სიღარიბის რამდენიმე ზღვრის გამოყენებაა რეკომენდებული: უკიდურესი – ფიზიოლოგიური სიღარიბის ზღვარი; დაცულობის – საშემოსავლო სიღარიბის ზღვარი, რომელიც, თავის მხრივ, წარმოადგენს ფიზიოლოგიური, ანუ უკიდურესი სიღარიბისგან დაცულობის ზღვარს; დეპრივაციული სიღარიბის ზღვარი, რომელიც, იმავ დროულად, წარმოადგენს საშემოსავლო სიღარიბისგან დაცულობის ზღვარს და მისი შემადგენლობა უკვე შეიცავს როგორც სასურსათო, ისე არასასურსათო კომპონენტებს. არსებობს, ასევე, სიღარიბის ე.წ. იერარქიული საფეხურები – სტრუქტურული და მენტალური სიღარიბე, რომელიც დღევანდელი საქართველოსთვის ნაკლებად აქტუალურია. ზოგადად კი, სიღარიბის ზღვარი, თავისი შინაარსით, ექსპერტის განმარტებით, წარმოადგენს მინიმალურ სამომხმარებლო კალათს, რომელიც შეიცავს როგორც სასურსათო, ისე არასასურსათო ნაწილს.
სოციალური დახმარების სისტემის რეფორმის შედეგად, სახელმწიფომ აქცენტი ღატაკების (და არა ღარიბების) არსებობისთვის საჭირო კალორაჟის შევსებაზე გააკეთა, თუმცა, კრიტიკა სასურსათო კალათის შემადგენლობის ცვლილებასთან დაკავშირებითაც არაერთხელ გაისმა. მაგალითად, საქართველოს პროფესიული კავშირების გაერთიანების (ეს საკითხი ორგანიზაციამ მინიმალური ხელფასის გამოყვანის კონტექსტში შეისწავლა) სპეციალისტი გულად ლომინაშვილი მიიჩნევს, რომ სასურსათო კალათის ცვლილება ხელოვნურია და ადამიანისთვის საჭირო კალორაჟს არ ასახავს. “სასურსათო კალათის ახალი ნორმატივები 2003 წლის 8 მაისს, შრომის ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის მინისტრის #111/ნ ბრძანებით დამტკიცდა,” – აცხადებს ბატონი ლომინაშვილი, - “შედეგად, ძველი ჩამონათვალიდან ამოღებული იქნა არაჟანი, ცხვრის ხორცი, დამარილებული და შებოლილი თევზი, კიტრი, მწვანილი, ციტრუსი, ყურძენი. ისინი ჩაანაცვლა: ბურღულმა, მაწონმა, ნადუღმა, კარალიოკმა, საზამთრომ, ნესვმა, გოგრამ, ბედრიჯანმა, კაკალმა, თხილმა, მზესუმზირამ, საკონდიტრო ნაწარმმა. გარდა ამისა, ახალი გაანგარიშების პირობებში, თითქმის ორჯერ შემცირდა ხორცის საერთო მოხმარების ნორმა, 2,2-ჯერ – რძისა, 30%-ით – ხორბლის პურისა, 2-ჯერ – თესლოვანი ხილისა, 33%-ით – მცენარეული ზეთისა და ა.შ.”

კითხვის ნიშნები

ექსპერტების მოსაზრებები მოქმედი საარსებო მინიმუმისა და მინიმალური სასურსათო კალათის თაობაზე აჩენს კითხვას: რა დოზით ასახავს რეალობას განცხადება, რომელსაც სოციალური მომსახურების სააგენტოს დირექტორის მოადგილე აკეთებს, – “თუ 2004 წელს სოციალური პროგრამებით უკიდურესად ღატაკი მოსახლეობის 20% იფარებოდა, დღეს ეს ციფრი 78%-მდეა ასული. მსოლფიო ბანკის ბოლო მონაცემებით, ახალი კრიტერიუმების მიხედვით, სიღატაკისა და სიღარიბის დონეები მკვეთრად არის შემცირებული. თუ 2004 წლის მონაცემებით, სიღარიბის მაჩვენებლი 52% იყო, დღეს იგი 5%-მდეა შემცირებული.”
ორგანიზაცია “პარტნიორობა სოციალური ინიციატივებისათვის” გამგეობის თავმჯდომარე დევი ხეჩინაშვილი მიიჩნევს, რომ პრობლემების ნაწილი, რომელმაც ამ სამი წლის განმავლობაში იჩინა თავი, შესაძლოა, სწორედ იმით იყოს გაპირობებული, რომ სოციალური დახმარების ახალმა სისტემამ, მისი ფულადი შემწეობის ნაწილმა, მიზნად დაისახა შიმშილისგან ეხსნა ადამიანი. “ახალი კრიტერიუმებით, სიღატაკის მაჩვენებელი 12%-დან 9%-მდე შემცირდა. ეს 9% კალორაჟული სიღარიბეა, მაგრამ პრაქტიკაში ვერ ვხედავთ ამას – როცა არარეზენტატულ თვისობრივ კვლევას აკეთებ, ამ 9%-ში მყოფი არ გეუბნება, რომ პურს ვერ ჭამს, სულ სხვა პრობლემაზე გელაპარაკება, ძირითადად – წამალზე. ეს არ ნიშნავს, რომ ამ ადამიანებს უკიდურესად არ უჭირთ, უბრალოდ, შეიძლება, კალორაჟული სიღარიბე სულაც არ არის საქართველოში წამყვანი.”
ბენეფიციარები, რომელთა სარეიტინგო ქულა 70 001-ს არ აღემატება, სამედიცინო დაზღვევას იღებენ. მათ საკმაოდ კარგი სამედიცინო მომსახურების პაკეტი ეძლევათ, მაგრამ მასში არ შედის წამლების მომსახურება, რაც მნიშვნელოვნად არყევს, ისედაც რთულ მატერიალურ მდგომარეობაში მყოფი ადამიანების ბიუჯეტს. “დღეს ოჯახი ღატაკდება და კალორაჟს ვერ იღებს იმიტომ, რომ სხვა რამეზე ეხარჯება ფული. ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორი აქ სამედიცინო ხარჯებია,” – განმარტავს დევი ხეჩინაშვილი, – “იყო ასეთი შემთხვევა: ახალგაზრდა ქალი დაავადდა ძალიან ღარიბი ოჯახიდან. დიდი ფული დაჯდა მისი ჰოსპიტალური მკურნალობა და, სახლში რომ გაეწერა, ერთ თვეში გარდაიცვლა, რადგან ვერ მიხედა ოჯახმა. საავადმყოფოდან რომ გაწერეს, მძიმე, გრძელი ჰოსპიტალური მკურნალობის შემდეგ, დიეტა, მოვლა, რეაბილიტაცია სჭირდებოდა. ოჯახმა ვერ მოახერხა ეს და ქალი გარდაიცვალა.
ჯანმრთელობის დაზღვევის, როგორც გაღატაკებისგან დამცავი საშუალების მნიშვნელობა წარმოუდგენლად მაღალია, თუმცა, ახლანდელი კვლევები აჩვენებს, რომ მასში წამლის კომპონენტის არარსებობა სერიოზული დეფიციტია. წამლის ხარჯი ღარიბი ოჯახისთვის სწორედ ის მნიშვნელოვანი მომენტია, რომელიც აგდებს კალორაჟის მოხმარებას – ადამიანები არჩევენ, წამალზე დახარჯონ ფული და არა კვებაზე.”
ზოგადად, ჯანდაცვაზე სახელმწიფო იმაზე ბევრად ნაკლებს გამოჰყოფს, ვიდრე საჭიროა – სახელმწიფო ბიუჯეტის 5%-ს, საერთაშორისოდ აღიარებული 20%-ის ნაცვლად. ვითარებას ამძიმებს სამედიცინო მომსახურების ფასების ინფლაცია და წამლების ფასების ზრდა, ყველაფერი ეს კი, ჯამში, ართულებს საქართველოს უღარიბესი ადმაიანების მდგომარეობას. დევი ხეჩინაშვილის აზრით, ცვლილებები, რომელიც სოციალური დახმარების სისტემის მეტად გაუმჯობებსებას შეუწყობს ხელს, კერძო და სახელმწიფო სუბიექტების უფრო ქმედით თანამშრომლობასა და ადგილობრივი თვითმმართველობების აქტიურ გამოყენებაშია. ამ მიმართულებით ფიქრობენ სოციალური მომსახურების სააგენტოშიც.
მორის წამალაშვილი აცხადებს, რომ მიახლოებითი შეფასების მეთოდი პერიოდულ დახვეწას ითხოვს, რადგან კრიტერიუმი, რომელიც სამი წლის წინათ სიღარიბესთან იყო დაკავშირებული წელს, შეიძლება, მოძველებული აღმოჩნდეს, – “მაგალითად, მობილური ტელეფონი სამი წლის წინათ ფუფუნების საგნად ითვლებოდა, ახლა კი ყველასთვის ადვილად ხელმისაწვდომია. ამ სამი წლის განმავლობაში ვითარება შეიცვალა, შესაბამისად, ინდიკატორებიც შესაცვლელია.” საქართველოს შრომის, ჯანმრთელობისა და სოციალური დაცვის სამინისტროს დაკვეთით, უკვე მიმდინარეობს პროგრამის სამწლიანი მოქმედების შეფასება. რეკომენდაციები, რომელიც შეფასების შედეგად დაიდება, არსებული ინდიკატორების გადახედვის საფუძველი გახდება.
მიუხედავად იმისა, რომ სამინისტრომ დიდი შრომა გასწია, სამუშაო კვლავ ბევრია. უკვე მოყვანილი მაგალითების გარდა, ამაზე ის ინფორმაციაც მეტყველებს, რომელიც “ადამიანის უფლებათა ცენტრმა” აგვისტოს შუა რიცხვებში გაავრცელა (“ახალი თაობა”, 15-16.08, 2009 წელი). ცენტრმა სიღნაღის რაიონის სოფელ ანაგაში მცხოვრები ალექსანდრე სიყმაშვილის ოჯახისთვის საარსებო შემწეობის დაუყოვნებლივ დანიშვნა მოითხოვა. ოჯახი, ცენტრის მონაცემებით, იმდენად გაჭირვებულია, რომ, სიცივისა და შიმშილისგან, ბავშვი მოუკვდა. სიყმაშვილების მთელი ქონება დანგრეული სახლი, ორი რკინის საწოლი, ფეხმოტეხილი სკამი, რკინის ღუმელი, ერთი მაგიდა, მეზობლების მიერ ნაჩუქარი 70-ლარიანი შავ-თეთრი ტელევიზორი და რამდენიმე თეფშია, შემოსავლი კი – თვეში სამჯერ, მეზობლის საქონლის მწყემსვით მიღებული 21 ლარი. ამ ინფორმაციის გავრცელების დროისთვის ისინი ყოველთვიური საარსებო შემწეობის მიმღებთა რიცხვში არ ირიცხებოდნენ.